MİRAS HUKUKU
Miras bırakanın ölümünden sonra;
- Kendisine ait hakların ve malların kime, ne şekilde intikal edeceğini,
- Borçlarından kimin ne şekilde sorumlu olacağını ve,
- Bütün bunların sonuçlarını düzenleyen,
Kurallar manzumesidir.
Miras hukuku, diğer hukuk dalları içinde sıkı şekil şartlarının ve keskin usul kurallarının uygulandığı alanlardan biridir. Özellikle, miras bırakanın tek yanlı iradesi ile yaptığı tasarrufların, ölümünden sonra tam bir şekilde karşılık bulması ve herhangi bir şüpheye yer bırakmaması ilkesi nedeniyle içerik ve şekil bakımından Yargıtay tarafından titizlikle ele alınmaktadır.
Öyle ki; miras bırakanın hayatta iken vasiyetname ve miras sözleşmeleri ile yapacağı ölüme bağlı tasarrufların çok sıkı şekil şartlarına tabi olması, bu yolla yapılacak tasarrufların ihtimal ve değişkeninin de çok çeşitli olması göz önüne alındığında, bir tasarrufun hem şekli hem de içerik bakımından eksiksiz bir şekilde tam olması ve ileride herhangi bir hak ihlaline sebebiyet vermeyecek şekilde yapılması sağlanmalıdır.
Ölüme bağlı tasarruflarda geçersizlik sebebi varsa bu geçersizlik, ölüme bağlı tasarrufu kendiliğinden hükümsüz kılmaz. Mutlaka iptal davası ile bu geçersizliği ileri sürmek gerekir.
Miras hukukunun temel kavramları;
- Miras,
- Miras bırakan (muris),
- Mirasçı (yasal mirasçı, saklı paylı mirasçı, atanmış mirasçı),
- Tereke,
- Ölüme Bağlı Tasarruf (Maddi anlamda ve şekli anlamda ÖBT),
- Vasiyet alacaklısı,
- Külli halefiyet – Cüzi halefiyet,
- Miras ortaklığı,
- Mirasçıların müteselsil sorumluluğu,
Başlıkları altında toplanabilir.
KİMLER YASAL MİRASÇIDIR?
Kan hısımları (alt soy üst soy), eş, evlatlık ve devlettir.
Kan hısımlığı mirasçılığı bakımından 3 farklı zümre sistemi benimsenmiştir.
- Zümre; Miras bırakanın alt soyu,
- Zümre; miras bırakanın anne babası ve onların alt soyu,
- Zümre; miras bırakanın büyük anne ve babası ile onların alt soylarıdır.
Bir zümrede mirasçı bulunması diğer zümredeki mirasçıların mirasçılığını engeller.
Eş, yasal zümre sisteminin dışında olup bu zümrelerle birlikte yasal mirasçı olur. O yüzden eş, hangi zümre ile mirasçı olursa miras payı da ona göre değişkenlik gösterecektir.
Evlatlık ve onun alt soyu, evlat edinenin (kan hısımı olmasa da onun) birinci derece zümre mirasçısıdır. Bu mirasçılık ilişkisi evlatlığın kendi kan hısımları ile olan mirasçılığını engellemez. Evlat edinen ile evlatlık arasındaki mirasçılık tek yönlü olup evlat edinen, evlatlığın mirasçısı olamaz.
Miras bırakanın, mirasçısı (yasal ve atanmış) bulunmazsa miras devlete geçer.
MİRAS İLE İLGİLİ HUKUKİ İŞLEMLER NELERDİR?
- Vasiyetname (murisin hayatta iken tek taraflı irade beyanı ile yapılır)
- Miras Sözleşmesi (bir tarafı muris olan diğer tarafı mirasçı ya da 3 kişi olan en az iki taraflı sözleşmelerdir)
- Miras Paylaşma (Taksim) Sözleşmesi (murisin ölümünden sonra mirasçılar arasında rızaya dayalı yapılan sözleşmedir),
MİRAS DAVALARI NELERDİR?
- Tenkis Davası (Saklı paylı mirasçısının, ihlal edilen saklı pay alacağını istemesidir),
- Tapu İptal ve Tescil Davası (murisin taşınmazının gerçekte bağış olan iradesinin satış ya da ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile devri halinde gündeme gelir)
- Miras Ortaklığının;
- Aynen taksim yoluyla veya,
- Satış suretiyle,
Giderilmesi davası,
- İptal davası (Vasiyetname veya miras Sözleşmesinin içerik veya şekil noksanlıkları halinde gündeme gelir),
- Tenfiz Davası (Vasiyet alacaklısının, muayyen mal vasiyeti alacağının devrini talep etmesidir),
- Mirasçılık Belgesinin (Veraset İlamının) çıkarılması,
- Mirasçılık Belgesinin İptali davası,
- Terekenin Tespiti davası,
- Yüklemenin Yerine Getirilmesi Davası,
- İstihkak davası,
Miras hukuku bilgi, birikim ve deneyimi gerektirdiğinden, olası hak kayıplarının önüne geçmek için mirasla ilgili yapılacak işlemlerde veya uyuşmazlıklarında, deneyimli miras avukatı veya miras hukuku avukatı yardımı ile çözümlenmesi tarafların yararına olacaktır.
Miras Hukukuna dair çok çeşitli konulara ayrıntıları ile değinilmiş, içeriği zengin yazılarımıza makaleler bölümümüzden ulaşabilirsiniz.